Zespół Pałacowy Maltzanów w Miliczu.

Klasycystyczny Zespół pałacowy w Miliczu zbudowany w latach 1797- 98 w miejscu starego browaru, według projektu Karola Gotfryda Geisslera, 
na polecenie hr. Joachima Karola von Maltzana. W 1910 r. rozbudowano południowe skrzydło (dawny dom zajezdny), z inicjatywy Andrzeja von Maltzan. 
W roku 1937 przeprowadzono prace konserwatorskie w sali balowej. W pałacu mieściły się niegdyś cenne kolekcje instrumentów lutniczych, zbiór malarstwa francuskiego, 
flamandzkiego, niemieckiego (L.Cranach), wielka kolekcja zegarów, olbrzymi księgozbiór i jeden z największych w Europie zbiorów miedziorytów. 
Pałacową kapelę Maltzanów prowadził przez wiele lat znany na Śląsku kompozytor Fryderyk Henryk Guhr. 
W 1813 roku w pałacu gościł car Aleksander I, podążając na spotkanie z królem pruskim w Żmigrodzie, by zawrzeć układ antynapoleoński.  
Architektonicznie pałac nawiązuje do Sanssouci i Neues Palais w Poczdamie. Cała konstrukcja pokryta dachem wielospadowym, 
zwieńczonymi kopułami z blachą cynkowej, nad salą balową owalna kopuła pobita blachą ołowianą, 
W 1800 r. pałac został otoczony parkiem - pierwszym na Śląsku w stylu angielskim, na polecenie hrabiego Joachima Karola von Maltzan, 
według planu i pod nadzorem Leonarda Schätzela. Na 50-hektarowym terenie zainstalowano system wodny, zasilający stawy parkowe z rzeki Barycz
 która stanowiła jednocześnie naturalną granicę parku od pn. i zach. W pałacu mieści się obecnie Zespół Szkół Leśnych, 
w bocznej oficynie Izba Regionalna Doliny Baryczy (zwiedzanie po wcześniejszym uzgodnieniu: tel. 0606 971 953). 

Zespół pałacowy w Miliczu od strony dziedzińca honorowego - na czele fontanna z piaskowca z 1910 r., dzieło głośnej berlińskiej rzeźbiarki Cornelii Paczki-Wagner,
 na drugim planie dwa ogrodowe konie wspięte do skoku odlane z brązu umieszczone na kamiennych cokołach. 

Brama wjazdowa do pałacu na dziedziniec honorowy od północnej strony. 

Neoklasyczny posąg z piaskowca przedstawiający nimfę po wyjściu z kąpieli ,,Dafne” z ok. 1910 roku. Umieszczony przy bramie wjazdowej na dziedziniec honorowy 
od północnej strony do zespołu pałacowego von Maltzanów w Miliczu. Pierwotnie posągi były cztery... zachowały się dwa - Dafne i Leda z Łabędziem.

Na dziedzicu mieści się secesyjna fontanna z piaskowca ozdobiona płaskorzeźbami z 1910 r., dzieło głośnej berlińskiej rzeźbiarki Cornelii Paczki-Wagner.

Jeszcze w latach 60-tych fontanna miała między figurami odlewy w brązie z ozdobnymi płaskorzeźbami.

Rzeźby dwóch koni ogrodowych wspiętych do skoku odlane z brązu, umieszczone na kamiennych cokołach, 
na pałacowym dziedzińcu przy zespole pałacowym von Maltanów, (konie były jedną z pasji właściciela pałacu).

Rzeźba odlana z brązu ustawiona na pałacowym dziedzińcu - ,,Odpoczywający Pięściarz” wpatrujący się w okno sypialni. 

Kopia antycznej rzeźby odkrytej w ruinach Rzymu w 1885 r. Oryginalna nazwa: Bokser z Kwirynału vel Bokser z Term. 

W budynku mieści się Zespołu Szkół Leśnych im. prof. Władysława Jedlińskiego (1886-1934) - jednego z najwybitniejszych leśników polski okresu międzywojennego.

Zakątek z wmurowanym nad drzwiami kartuszem herbowym z herbami rodu Maltzanów i Kurzbachów -  po lewej herb Kurzbachów, po prawej Maltzanów. 

Architektoniczne Kartusze Herbowe ze starego zamku wmurowane w ściany małego dziedzińca  w zachodnim skrzydle pałacu.

Młody Myśliwy autorstwa Karola Pipera z 1909 r. umieszczony w małym dziedzińcu w zachodnim skrzydle pałacu. 

Pierwotnie figura Młodego Myśliwego z brązu stała w fontannie przed pałacem od strony parku. 

Aleja Piastów ciągnąca się przy Zespole Pałacowo-Parkowym  Maltzanów, od Bramy Pokoju do Czarnej Bramy w sąsiedztwie płynącej Młynówki Milickiej.   


Rzeźba zwycięskiego Lwa na Bramie Pokoju (Zwycięstwa). Upamiętnia wizytę cara Aleksandra I, który gościł w posiadłości Maltzanów podczas wyprawy do Żmigrodu gdzie Car Rosji 
spotkał się z królem pruskim Fryderykiem Wilhelmem III i szwedzkim następcą tronu – księciem Carlem Johannem. Owocem spotkania trzech monarchów było utworzenie koalicji 
anty napoleońskiej. Gospodarz upamiętnił tę wizytę wzniesieniem okazałej Bramy w kształcie łuku triumfalnego, na bocznym filarze umieścił imiona trzej Monarchów; "Aleksander I, Fried. 
Wilhelm III, Franz II, Befreier Deutschland" W latach siedemdziesiątych zabytkową bramę z rudy darniowej obniżono, na ocalałym fragmencie ułożono rzeźbę Lwa. 




Czarna Brama na końcu Alei Piastów przypuszczalnie z XVIII wieku, wykonana z rudy darniowej.
 Do dziś zachowały się tylko boczne części w kształcie ściętych ostrosłupów o podstawie prostokątnej. 

Klasycystyczna Brama Wjazdowa do Parku Pałacowego od strony Miasta, w formie łuku triumfalnego. 
Jednoprześwitowa, umocniona z dwu stron przyporami w kształcie półkolumn jońskich. 

W trójkątnym naczółku herb Maltzanów z kluczem szambelańskim, po drugiej stronie inskrypcja ,,SEMPER BONIS PATET”. 

Ruiny zamku w Miliczu zbudowanego w poł. XIV w. przez księcia oleśnickiego Konrada I, który w 1358 r. wykupił Milicz z rąk biskupstwa wrocławskiego. 
Zamek pobudowano na planie nieregularnego wieloboku otoczony murem i fosą, całą budowę wykonano głównie z cegły, 
budowle wzniesiono na niewielkim wyniesieniu przy lewym brzegu Baryczy. Od strony dziedzińca przy murze obwodowym dobudowano trójkondygnacyjną wieżę
 mieszkalną na planie prostokąta, wzmocnioną dwiema szkarpami. W 1492 roku po śmierci ostatniego z Piastów oleśnickich Konrada X Białego, 
Milicz przechodzi pod władanie Korony Czeskiej, w dwa lata później włości przekazano baronowi Zygmuntowi Kurzbach który dokonuję częściowej przebudowy obiektu.
 W 1536 roku pożar doszczętnie niszczy zamkowe zabudowania. Odbudowa z inicjatywy rodu Kurzbachów nadaje budowli charakter renesansowy. 
Kolejnym właścicielem Milicza od 1590 roku zostaje rodzina von Maltazanów która utrzymuje dobra aż do roku 1945. 
Z inicjatywy Joachima von Maltzana w XVII w. zamek przechodzi kolejną przebudowę. 
W następnym stuleciu w pobliżu zbudowano nową rezydencję (Zespół Pałacowy von Maltanów), Po kolejnym pożarze w 1797 roku, 
częściowo odbudowany w stylu wczesnego neogotyku (być może według projektu Leonarda Schätzela), do 1805 r. zostaje zaadaptowany na przędzalnie bawełny, 
a do 1807 r. jako farbiarnia sukna i teatr. 
Od poł. XIX w. zamek zostaje ostatecznie opuszczony i stopniowo popada w ruinę.
 Do naszych czasów zachowały się fragmenty ceglanych murów, od zach. ślady owalnych okien barokowych, 
resztki trójkondygnacyjnej wieży mieszkalnej, oraz ślady fosy otaczającej dawniej zamek. 
Ruiny znajdują się w obrębie parku otaczającym Zespół pałacowy von Maltanów w Miliczu. 

Ruiny grobowca z rudy darniowej  w pobliżu pałacowego ogrodzenia. Przypuszczalnie miejsce spoczynku pani von Kurzbach,
 według legendy - zabójców Jadwigi Zarębianki, córki kasztelana milickiego.   

Pozostałość z Bramy Pokoju wykorzystano do budowy trybuny boiska sportowego*. 

Zespół Pałacowy otoczony jest parkiem w stylu angielskim, utworzony na polecenie hrabiego Joachima Karola von Maltzan, według planu i pod nadzorem Leonarda Schätzela. 
Położony na zachodnim skraju miasta z bogato malowniczą infrastrukturą ścieżek spacerowo-rowerowych.  

Młynówka Milicka - sztuczny kanał prowadzący wody z kompleksu Stawno na zachód do magazynów zimochowów, i ostateczne wpływa do Baryczy.
 Nazwa pochodzi od młyna, który napędzany był wodą z Młynówki. 

W centrum parku znajduję się malowniczy staw użytkowany przez miłośników wędkarstwa.   

Od północy park w Miliczu graniczy z rzeką Barycz gdzie odbywają się liczne spływy kajakowe.   

Grobowiec rodziny von Maltzanów - wzniesiony w latach 30-tych XX wieku z rudy darniowej, położony w południowej części parku pałacowego.  

Miejsce spoczynku Joachima Karola von Malzana i hrabiny Elisabeth Maltzan, z domu hrabina von der Schulenburg.

Ggrobowiec opisany w książce Marii von Maltzan ,, Bij w werbel i nie lękaj się"

Obecnie Pałac w Miliczu przechodzi gruntowny remont. 

W trójkątnym naczółku pałacowym, kartusz herbowy von Maltzanów z kluczem szambelańskim.

Źródło:

* Katalog Zabytków Sztuki w Polsce - Milicz, Żmigród, Twardogóra i Okolice.

* Ireneusz Kowalski / Włodzimierz Ranoszek - Przez stawy i lasy Doliny Baryczy.

* Włodzimierz Ranoszek - Milicz i Okolice / Przewodnik dla Aktywnych.

* Ewald Ranoszek / Włodzimierz Ranoszek - Park Krajobrazowy ,,Dolina Baryczy"

* www.milicz.pl

* www.autopodroze.pl

Maria hrabina von Maltzan

,,BIJ W WERBEL I NIE LĘKAJ SIE"

wspomnienia

 Przez całe życie była niepokorna. Rewolucjonistka i awanturnica, pisali o niej niemieccy dziennikarze. W dzieciństwie wolała towarzystwo służby, polskich pracowników sezonowych i zwierząt od przepychu pałacu, w którym rządziła surowa i opodyktyczna matka. Kiedy dorosła, zbuntowała się przeciwko swoim arystokratycznym korzeniom. Zamiast wyjść bogato za mąż za kogoś co najmniej równego jej stanem, postanowiła się uczyć. Wydrwiła brata Carlosa, który po 1933 roku przywdział nazistowski mundur i nie krył podziwu dla Hitlera. W czasie wojny ratowała Żydów przed Niemcami, po wojnie Niemców przed Rosjanami. Pod koniec życia powiedziała, że paradoksalnie wszystko zawdzięcza nieczułej i niesprawiedliwej matce. To jej niechęć do córki ukształtowała w Marii wmpatię wobec innych i potrzebę sprawiedliwości.

Mariusz Urbanek, z przedmowy

Maria hrabina von Maltzan urodziła się jako najmłodsza spośród licznego rodzeństwa w magnackim pałacu w Miliczu, w śląskim majątku wśród malowniczych stawów i lasów. W 1928 roku podjeła studia przyrodnicze w Manachium, a w 1933 roku obroniła pracę doktorską w tej dziedzinie. W 1939 roku poznała żydowskiego pisarza Hansa Hirschela; od 1942 roku ukrywała go w swoim małym mieszkaniu w Berlinie i pomagała innym ukrywającym się Żydom w brawurowych akcjach ucieczki. Związek małżeński, który po zakończeniu wojny mogła zawrzeć z Hansem Hirschelem, wkrótce się rozpadł. Jako lekarz weterynarii hrabina podróżowała po kraju z taborem cyrkowym, aż wreszcie otworzyła lecznicę dla zwierząt w Berlinie. W oparciu o jej losy, jeszcze za jej życia, powstał film ,,Forbidden" z Jacpueline Bisset w roli głównej. Wojenne doświadczenia miały wpływ na zdrowie hrabiny. Uzależniła się od leków i spędziła jakiś czas w szpitalu psychiatrycznym. Mieszkała w berlińskich slumsach. Maria hrabina von Maltzan zmarła w 1997 roku, w wieku 88 lat.

Z mojej śląskiej ojczyzny wywodzi się piękne powiedzenie: ,,Lepiej żyć krótko a dobrze". Nie urzeczywistniłam go, ale jedno mogę powiedzieć na pewno: ani minuty się nie nudziłam.

Maria von Maltzan, cytat z książki...