środa, 7 maja 2014

Rezydencja Radziwiłłów w Antoninie





Pałac Radziwiłłów w Antoninie zbudowany w latach 1822–1824, dla księcia Antoniego Radziwiłła. Konstrukcja wykonana według projektu Karla Friedricha Schinkla. 
Na realizację założonego projektu Książe wydał 30.000 talarów. Neoklasycystyczny pałac myśliwski książąt Radziwiłłów, ze względu na wilgoć i naturalne otoczenie,
 zgodnie z zamysłem projektanta, wykonano z konstrukcji drewna modrzewiowego, od strony wewnętrznej wypełniony cegłą. Pałac wybudowany na planie krzyża greckiego, 
pomalowany w kolorze tzw. żółci cesarskiej. Wewnątrz budowli znajduję się ośmioboczna trzykondygnacjowa sala, nakryta ozdobnym stropem, 
wsparta potężną kolumną mieszczącą zarazem przewody kominowe z kominków , przyozdobionych z herbami Radziwiłłów, oraz trofeami myśliwskimi. 
Na ścianach zawieszone portrety Antoniego Radziwiłła, jego córek - Wandy i Elizy oraz Fryderyka Chopina oraz fortepian. 
Na pierwszej i drugiej kondygnacji drewniane balkony, z których znajdują się wejścia do pokoi mieszkalnych w skrzydłach. W jednym z bocznych pomieszczeń, 
od 1978 r. mieści się Salonik Muzyczny z pamiątkami dotyczącymi z Antoninem, m.in. fortepian, na którym koncertował Fryderyk Chopin. 
Na korpusie głównym dach namiotowy, na skrzydłach dwuspadowych. W pobliżu Pałacu znajdują się także zabytkowe zabudowania utrzymane w stylu szwajcarskim,
 zaprojektowane przez Karola Fryderyka Schinkla. m.in. ,,Biały Dom” w którym obecnie znajduje się Nadleśnictwo Antonin, dawniej budynek zamieszkiwała służba pałacowa. 
Przez 120 lat Antonin był siedzibą wielkopolskiej linii Radziwiłłów zwaną Pruską. W latach 1827 i 1829, książę Antonii Radziwiłł gościł w Pałacu Fryderyka Chopina. 
Na elewacji pałacu znajduje się tablica upamiętniająca te wizyty. Pałac remontowany w latach 1975–1978 staraniem Jerzego Waldorffa (publicysta i krytyk muzyczny),
 obecnie hotel i restauracja. Nagrodzony za renowację nagrodą Europa Nostra' 94. Obiekt należy do Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu, pod nazwą ,, Dom Pracy Twórczej”. 
Podczas corocznego festiwalu ,,Chopin w barwach jesieni” odbywają się kameralne koncerty muzyczne z udziałem wybitnych pianistów z całego świata.



































Wnętrze pałacu ozdobione herbami Radziwiłłów, oraz trofeami myśliwskimi. Ośmioboczna trzykondygnacyjna sala, nakryta ozdobnym stropem, wsparta potężną kolumną.  
Na pierwszej i drugiej kondygnacji drewniane balkony, z których znajdują się wejścia do pokoi mieszkalnych w skrzydłach.










Książę Antoni Henryk Radziwiłł - urodził się 13 czerwca 1775 roku, przedstawiciel znakomitego polskiego rodu arystokratycznego, 
syn Michała Hieronima Radziwiłła i Heleny z Przeździeckich, miał ośmioro rodzeństwa, około 1792 roku podjął studia w Getyndze. Po ukończeniu szkoły przybył do Berlina, 
na zaproszenie króla pruskiego, by doprowadzić do zbliżenia z dworem pruskim, w 1796 roku poślubił stryjeczną siostrę króla pruskiego, córkę Ferdynanda Hohenzollerna, 
księżniczkę Fryderykę Dorotę Ludwikę, małżeństwo to określiło jego orientację polityczną do dynastii pruskiej. Młodość upływała mu na rozrywkach i angażowaniu się w wielką politykę, zbliżył się wówczas m.in. do księcia Józefa Poniatowskiego, salon polityczny u Antoniego Radziwiłła w Berlinie zyskał duże znaczenie towarzysko-polityczne, 
gdzie Książę pracował usilnie nad zbliżeniem Polaków do dynastii pruskiej, ostatecznie pozostając pod kuratelą Hohenzollernów, spowodowanych m.in. kwestiami majątkowymi. 
W ten sposób zapoczątkował ,,linię berlińską” w dziejach rodu Radziwiłłów. Ordynat Nieświeski, Ołycki i na Przygodzicach, gdzie buduje letnią rezydencie w Antoninie.
 Przedstawiciel orientacji polsko-pruskiej. Oznaczony Orderem Orła Białego w 1793 i 1815, oraz pruskim orderem Czarnego Orła, Kawaler Maltański. 
W latach 1815-31 pełnił funkcję Namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego, starał się ograniczać postęp germanizacyjny na Wielkopolsce pośrednicząc 
między polskim społeczeństwem a władzami pruskimi, lecz uprawnienia księcia Antoniego sprowadzały się raczej do czynności doradczych i opiniowania, a nie do decydowania. 
Był również uznanym kompozytorem, wiolonczelistą, gitarzystą i również rysownikiem, mecenas sztuki, do grona przyjaciół księcia należeli: Johann Wolfgang von Goethe, 
Ludwig von Bethoven, Feliks Mendelssohn. W pałacyku myśliwskim w Antoninie gościł młodego Fryderyka Chopina. Napisał operę do "Fausta" Goethego, 
Na przełomie stycznia i lutego 1831 roku, brat księcia, Michał Gedeon Radziwiłł, został wodzem naczelnym w Powstaniu Listopadowym. 
Fakt ten najprawdopodobniej miał decydujący wpływ na zdymisjonowanie księcia Antoniego z funkcji namiestnika Wielkiego Księstwa Poznańskiego. 
58-letni książę Antoni Henryk Radziwiłł, zmarł po kilku tygodniach zmagań z chorobą cholery, 7 kwietnia 1833 roku, w pałacu książęcym przy Wilhelmstrasse 77 w Berlinie. 
Spoczął w krypcie rodowej w kościele pw. M. B. Ostrobramskiej w Antoninie, wraz z rodziną. 

Antoni Henryk Radziwiłł ze związku z księżną Fryderyką Dorotą Ludwiką, zwaną Luizą - cioteczną siostrą króla Fryderyka Wilhelma III. mieli ośmioro dzieci: 
* Karol Fryderyk Wilhelm (1797-1870), 
* Ferdynand Fryderyk Wilhelm (1798-1827), 
* Luiza „Lulu” (1799-1808). 
* Helena Fryderyka (1802-1803)*
* Eliza - ,,Biała Róża” lub ,,Anioł Ciszycy” (1803-1834)
* Bogusław (1809-1873), 
* Władysław (1811-1831) 
* Wanda (ur. 29.01-1813-1845).



Salonik Muzyczny z pamiątkami dotyczącymi mieszkańców pałacyku,
m.in. fortepian, na którym koncertował Fryderyk Chopin.











Naturalnej wielkości głowa Fryderyka Chopina, odlana z brązu, ustawiona w saloniku kompozytora w Pałacu Myśliwskim książąt Radziwiłłów w Antoninie. 
Replika rzeźby autora Tadeusza Łodziana Dar Biura Chopin 2010 r.


Maska pośmiertna Fryderyka Chopina (odlew), w saloniku kompozytora
w Pałacu Myśliwskim książąt Radziwiłłów w Antoninie.


Odlew naturalnej wielkości dłoni Fryderyka Chopina, w saloniku kompozytora
w Pałacu Myśliwskim książąt Radziwiłłów w Antoninie.






































Wokół posiadłość Radziwiłłów rozciąga się park w stylu angielskim na skraju Parku Krajobrazowego Doliny Baryczy w obrębie gminy Przygodzice,
 z lasem o powierzchni ponad dwunastu hektarów, wśród których dominuje wiele pomników przyrody.








Zabytkowa kolumnada w parku, stojąca na lewo od pałacyku. 
Pergola wzniesiona prawdopodobnie przez księcia Michała Radziwiłła w końcu XIX lub na początku XX wieku w parku w Antoninie. 












Wokół parku pałacowego, rozmieszczono drewniane altanki chroniące przed palącym słońcem 
lub przelotnym deszczem. Doskonałe miejsca na wypoczynek i drobną przekąskę. 











































W Posiadłości Radziwiłłów, przy parku pałacowym znajduję się mała wyspa na której umieszczono symboliczny pomnik pamięci tragicznie zmarłych dwóch córek
 Antoniego i Luizy Radziwiłłów: Luizy ,,Lulu” i Heleny, obie księżniczki spoczywają w kaplicy w Antoninie. Wykonany z białego marmuru, 
XIX wieczny sarkofag wzorowany jest na znajdującym się w Watykanie grobowcu Scypiona Brodatego, do Antonina sprowadzony w 1875 roku, prosto z Berlina, 
gdzie zdobił park pałacu przy Wilhelmstrasse. U schyłku XIX w. na wyspę prowadził niewielki, kamienny, mostek. 










W 1827 i 1829 roku w Antoninie gościł młody ale owiany już sławą Fryderyk Chopin o czym przypomina popiersie kompozytora autorstwa Mariana Owczarskiego, 
przy wejściu na teren pałacowy z 1977 roku. Na elewacji pałacu znajduje się tablica, ufundowana przez Igo Mosia z Ostrzeszowa, z napisem: 
Fryderyk Chopin 1810-1849 był gościem pałacu w Antoninie w latach 1827 i 1829. W południowej części Wielkopolski Fryderyk Chopin, gościł, 
gdyż w Strzyżewie mieszkała matka chrzestna Chopina, Anna Wiesiołowska ( z domu Skarbek) która 11 kwietnia 1820 roku poślubiła Stefana Wiesiołowskiego 
i zamieszkała w majątku męża, w Strzyżewie, położonym na południu dawnego Wielkiego Księstwa Poznańskiego w parafii Kotłów. Dwukrotny pobyt Fryderyka w Antoninę, 
gdzie pozostawał w gościnie u księcia Antoniego Radziwiłła, sprawił że dziś jest to miejsce koncertów Międzynarodowego Festiwalu ,,Chopin w barwach jesieni”. 
Pod datą 26 października 1829 roku, Stefan i Anna Wiesiołowscy oraz Fryderyk Chopin wpisali się w antonińskim Pałacyku Myśliwskim do księgi gości. 
Kompozytor przebywał w posiadłości Księcia około tygodnia, skomponował wtedy Poloneza C-dur op.3 na fortepian i wiolonczelę, zapewne ze wspólnego muzykowania
 z Antonim Radziwiłłem - wielkim miłośnikiem i mecenasem sztuki, kompozytorem i doskonałym wiolonczelistą. Udzielał również lekcji gry na fortepianie Wandzie,
 najmłodszej córce księcia, a jej siostra Eliza narysowała portret Fryderyka, datowany na 7 listopada 1829 r. który wraz z drugim rysunkiem jej dzieła - Fryderyk Chopin 
przy fortepianie stołowym, znajduję się w zbiorach Muzeum F. Chopina w Warszawie. Należy podkreślić, że młody Chopin wyrażał się o nich z dużym uznaniem. 
W 1830 roku, Fryderyk Chopin w raz ze swoim przyjacielem Tytusem Woyciechowski wyruszył za granicę, skąd nigdy nie wrócił do Polski. 
Wyjeżdżali furmanem z Kalisza w piątek 5 listopada, by przez Ostrów, Antonin, Międzybórz dotrzeć w sobotę wieczorem do Wrocławia… 





















Dom Radziwiłłów w sąsiedztwie Pałacu, wzniesiony w końcu lat 20.XX w.
Projekt architekta Karla Friedricha Schinkla, w stylu szwajcarskim z elementami klasycystycznymi. Budowla murowana z cegły, 
piętrowa, z poddaszem nakrytym dachem dwuspadowym. Konstrukcja na planie prostokąta, z przylegającą od wsch. piwnicą. 
Budynek z elewacją otynkowaną z balkonem drewnianym.

Obecnie ośrodek edukacji leśnej przy Nadleśnictwie Antonin.  










Parterowy budynek bażanciarni (ogrodówka), wniesiony według projektu Schinkla.
Urozmaicona bryła budowli została nakryta wysokim dachem dwuspadowym o zróżnicowanym poziomie kalenic, pokrytym karpiówką. 
Dawniej przy budynku mieścił się przekaźnik elektryczny, zasilany turbiną zamontowaną w młynie wodnym, z którego dostarczano energię do oświetlania Pałacu. 
Podobieństwo ozdobnej elewacji ceglanej do mauzoleum Radziwiłłów wskazuję na czas budowy w drugą połowę lat 30. XIX w. 
Obecnie w budynku mieści się izba dydaktyczna Leśniczówki. 






,,Biały Dom” obecnie Leśniczówka - budynek podzielony na skrzydło środkowe i dwa wystające skrzydła boczne, nakryty dachem dwuspadowym, 
gładkie tynki elewacji urozmaicone poziomymi pasami płytkich żłobkowań. Dawniej w budynku zamieszkiwała służba pałacowa.


































W pobliżu stawu Wydymacz postawiono krzyż drewniany, podobno ustawiony na pamiątkę nieszczęśliwego wypadku, jaki zdarzył się w czasie polowania, 
kiedy to postrzelony dzik rozszarpał jednego z myśliwych.

Starsi ludzie powiadają że za czasów ordynacji Radziwiłłów w Antoninie pracował pewien leśnik o nazwisku ,,Marczak” 
który gorliwie wykonywał swoje obowiązki, nadzorując pracowników leśnych. Pewnego razu robotnicy leśny w dowód wdzięczności za trud pracy
 i złe traktowanie podwładnych, umieścili delikwenta w mrowisku by wyzionął ducha.

Książę Ferdynand Radziwiłł, syn Bogusława, wnuk Antoniego, pan na Ołyce i Przygodzicach, urodził się w 1834 roku w Berlinie, zmarł w 1926 w Rzymie (żył 92 lata). 
Zwłoki sprowadzono do Antonina i pochowano 24 czerwca 1926 w podziemiach kaplicy. Od 1874 był posłem w Parlamencie Rzeszy z okręgu Ostrów, Odolanów, Ostrzeszów i Kępno. 
Zasiadał też w izbie wyższej parlamentu, tzw. izbie panów. Przez wiele lat prezesował parlamentarnemu kołu polskiemu. Stawał w obronie swobód kościelnych, 
praw ludności polskiej do zrzeszania się we własnych stowarzyszeniach, a także do działalności oświatowej (czasy Kulturkampfu). Stwierdzał: ,,Polacy żądają sprawiedliwości, 
a nie miłosierdzia”. 10 lutego 1919 objął przewodnictwo historycznego posiedzenia Sejmu Ustawodawczego Polski Odrodzonej jako najstarszy wiekiem posłem (85 lat).
 W roku 1925 w Ostrowie wystąpił publicznie, po raz ostatni, podczas uroczystości odsłonięcia pomnika kardynała Mieczysława Halki-Ledóchowskiego, 
dokonanego przez ostrowiana prymasa Edmunda Dalbora. W roku 1924, w dziewięćdziesiątą rocznice urodzin księcia Ferdynanda i sześćdziesiątą rocznicę pożycia małżeńskiego 
z Pelagią z książąt Sapiehów, urzędnicy Hrabstwa Przygodzice zasadzili 90 dębów i ustawili pomnik, który został zniszczony po roku 1945. 
W osiemdziesiątą rocznicę odrodzenia w Polsce senatu pomnik przywrócili pamięci działacze ostrowskiego 
Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego.

Pomnik księcia Ferdynanda Radziwiłła w Antoninie. 



Aleja dębowa upamiętniająca dziewięćdziesiątą rocznice urodzin księcia Ferdynanda i sześćdziesiątą rocznicę pożycia małżeńskiego z Pelagią z książąt Sapiehów.
 Pierwotnie wycięta po 1945 roku. 












Kaplica pod wezwaniem Matki Boskiej Ostrobramskiej z fundacji Radziwiłłów w Antoninie, zbudowana w 1835-38 roku, według projektu Jana Henryka Häberlina,
 budowle prowadzili synowie księcia Antoniego – Bogusław (1809-1873) i Ferdynand (1797-1870). Wcześniej stała tu kaplica drewniana przynależąca do parafii Kotłowskiej, 
wystawiona przez księcia Antoniego Radziwiłła w 1820 roku. W 1833 r. rozebrana z polecenia wdowy księcia, Luizy i na jej miejscu rozpoczęto budowę nowej, murowanej kaplicy, 
ukończonej 27 sierpnia 1838 roku, przy uroczystym poświęceniu przez ks. dziekana Jana Kompałły w asyście proboszcza Kotłowskiego, Ostrzeszowskiego i Wysockiego.
 Neoromańska konstrukcja grobowa murowana z cegły, rozbudowana pod koniec XIX wieku, przez księcia Ferdynanda (wnuk Antoniego) o boczne wieże, boczny chór,
 zakrystię i część krypty. Wewnątrz w przejściu z nawy do prezbiterium trzy łuki z białego marmuru wsparte na czterech kolumnach; całość z bogatą rzeźbiarską 
dekoracją figuralną i roślinną w stylu bizantyńskim - arcydzieło wykonane we Włoszech, sprowadzone przez księcia Ferdynanda i zmontowane na miejscu przez włoskich artystów. 
W głębi ołtarz z marmuru włoskiego i piękny witraż wzorowany na obrazie Matki Bożej Ostrobramskiej z kaplicy ostrobramskiej w Wilnie. (podkreśla związek Radziwiłłów z Litwą). 
W krypcie grobowej znajdują się trumny ze szczątkami Radziwiłłów, jednego z najstarszych i najpotężniejszych rodów magnackich Europy, m.in.: 58-letni książę Antoni Radziwiłł, 
(namiestnik pruski Wielkiego Księstwa Poznańskiego), który zmarł 1833 roku w Berlinie, był pierwszym członkiem rodu pochowanym w kościelnej kaplicy, tutaj pochowano 
jego żonę Luizę (bratanica cesarza Ferdynanda II), zmarłą w 1836 r. oraz ich dzieci: Elizę, Ferdynanda, Władysława, Wandę, Wilhelma i Bogusława. 
W sumie spoczywa w podziemiach 17 książąt i księżniczek oraz zaprzyjaźniony angielski generał Peter Frannk. Część członków rodziny spoczywa na zewnątrz kaplicy, 
z polecenia księcia Michała Radziwiłła, który zatracił dobre tradycję swych przodków, i w 1929 roku, po śmierci matki Pelagii, kazał wyrzucić prochy członków rodziny, 
bowiem zamierzał urządzić w kaplicy kino. Gdy rodzina Radziwiłła dowiedziała się o postępach Księcia, nakazała zaprzestania dalszych działań likwidacji krypty. 
Z tyłu kaplicy znajdują się groby służby Radziwiłłów. W pobliżu znajdowała się plebania w budynku ptaszarni. W 1930 roku książę Michał nakazał eksmisję księdza
 Wojciecha Liberskiego z plebanii, za to że zwrócił uwagę Księciu na niewłaściwe zachowanie w miejscu świętym, (pewnego razu Książe przybył do kaplicy na mszę św. 
ze sforą psów i cygarem w ustach). Eksmisja kapelana sprawiła że do 1945 roku, nie odprawiano nabożeństw w Kaplicy, z wyjątkiem kiedy Książe wyjeżdżał na dłużej za Granicę. 
Po wojnie kaplicę przejęła parafia w Czarnym Lesie, obecnie jest to kościół filialny pw. Matki Boskiej Ostrobramskiej. W latach 90-tych szabrownicy wtargnęli do podziemia 
i splądrowali trumny z kosztowności, po tym włamaniu zamurowano okna kaplicy i częściowo zamknięto obiekt dla zwiedzających.


Wewnątrz kaplicy bogato rzeźbione w stylu bizantyńskim, trzy łuki z białego marmuru wsparte na czterech kolumnach, sprowadzone przez księcia Ferdynanda Radziwiłła z Włoch. 
W głębi ołtarza piękny witraż wzorowany na obrazie Matki Bożej Ostrobramskiej z kaplicy ostrobramskiej w Wilnie.








Z tyłu Kaplicy znajdują się groby członków służby pałacowej Radziwiłłów. 


Grobowiec generała brygady Eina w Antoninie - człowiek wrogo nastawiony do Polaków,
został administratorem dóbr po 1794 r. gdy okoliczny majątek rząd pruski skonfiskował hrabiemu Przygodzickiemu 
(za nieprzychylny stosunek Hrabiego do zaborcy, zwłaszcza za czynny udział 
w powstaniu kościuszkowskim).


Groby członków rodu Radziwiłłów, wyrzucone z podziemi kaplicy przez księcia Michała Radziwiłła, latem w 1929 r. Po śmierci matki Pelagii, 
Książe zamierzał urządzić w kaplicy kino, a w podziemiach planował umieścić aparaturę. 
Ostatecznie rodzina powstrzymała ekshumacje pozostałych zwłok z kaplicy. 







Budynek dawnej Szkoły wzniesiony w 1838 r. według projektu J. H. Haeberlna w stylu szwajcarskim, później leśniczówka, obecnie dom mieszkalny. 
Budynek wzniesiony na rzucie zbliżonym do litery T, ze ścianami piwnic murowanych z kamienia, parteru z cegły, a piętro drewniane w konstrukcji zrębowej. 






Doskonałe rozbudowana infrastruktura informacyjna, zachęca wędrowców
do korzystania z bogato malowniczych ścieżek rowerowych po okolicy dawnych posiadłości Radziwiłłów.  




Stary zajazd Radziwiłłów z 1907 roku. obecnie restauracja i hotel pod nazwą ,,Lido”,
 (tak nazywała budynek karczmy miss Joanna Maria Attkinson – pielęgniarka księcia Michała Radziwiłła)*.
www.lido-antonin.pl



















Nowy budynek do obsługi plaży, z tarasem widokowym i wypożyczalnią sprzętu.


Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy ,,Lido: z akwenem wodnym ,,Szperek”, rozbudowany przez Michała Radziwiłła. Lata świetności ośrodka przypadły na okres PRL.
Obecnie przechodzi gruntowny remont z nowoczesną infrastrukturą budowlaną z malowniczą plażą, hotelami wypoczynkowymi i restauracjami.





















Radziwiłłowie


Litewski ród magnacki, jeden z najmożniejszych w Europie.
Ich majątek w połowie XVIII w. historycy szacują na: 23 zamki, 426 miast,
ponad 12000 wsi i posiadłości ziemskich.

Ogromną fortunę zapoczątkował ślub króla Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.








* W pogoni za przeszłością, Radziwiłłowie w Antoninie. Opracowanie: Zbigniew Gazda.
Stanisław Małyszko > MAJĄTKI WIELKOPOLSKIE
TOM III POWIAT OSTROWSKI DAWNE BUDOWNICTWO FOLWARCZNE






Literatura:



MAJĄTKI WIELKOPOLSKIE
TOM III
POWIAT OSTROWSKI
Stanisław Małyszko 



W pogoni za przeszłością 
Radziwiłłowie w Antoninie 
(we wspomnieniach)
Redakcja i opracowanie: Zbigniew Gazda.



 Przewodnik – Gmina Przygodzice.
Redakcja: Edmund Radziszewski, Grzegorz Zwoliński, 2011 rok.



 Zenon Pałat
ZESPÓŁ
PAŁACOWY
KSIĄŻĄT
RADZIWIŁŁÓW
W ANTONINIE
DZIEDZICTWO
MATERIALNE

Tydzień w Antoninie

Opowieść o CHOPINIE
Opracowanie: Gustaw Bojanowski.
Kalisz – Ostrów Wielkopolski 2009 r.
Wydawca: Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu.


Henryk F. Nowaczyk
Chopin na traktach 
Wielkopolski Południowej









Informuję że zawartość serwisu ma wyłącznie charakter informacyjny i nie stanowi oferty komercyjnej 
w rozumieniu przepisów prawa cywilnego. 
Właściciel serwisu dokłada starań, by publikowane materiały były rzetelne i pomocne,
 jednakże nie ponosi żadnej odpowiedzialności za skutki działań podejmowanych w oparciu o te treści.







Brak komentarzy:

Prześlij komentarz