W 1852 roku Książę oleśnicki Wilhelm von Brunschwing kazał sobie zamek leśny zbudować,
kosztów nie szczędził i wkrótce stanął zamek w całej okazałości.
Pałac Moja Wola wzniesiony według projektu polskiego architekta Karłowskiego, jako leśna rezydencja dla księcia oleśnickiego Wilhelma von Brunschwinga,
założył też 11 ha. park i zwierzyniec. Początkowo przewidywano budowę pałacu w miejscowości Surmin, jednak książę wyraził wolę budowania go właśnie w tym miejscu.
Taka jest „Moja Wola” – powiedział po polsku, właśnie z tych słów wzięła się nazwa pałacu i osady Moja Wola. Położony w powiecie Ostrów Wielkopolski we wsi
o tej samej nazwie w Gminie Sośnia, dawniej miejscowość nazywana była Kuźnicą Sośniańską, obiekty pałacowe wchodziły w skład dóbr międzyborskich.
W 1870 roku, dobra te przeszły na własność II Rzeszy, a ich plenipotentem stał się starosta sycowski, który odkupił je od Rzeszy.
W 1886 roku. wraz z innymi miejscowościami odkupił ją baron Daniel von Diergardt z Dusseldorfu/Nadrenii, zapalony myśliwy.
Po jego śmierci w 1911 r. w Assuanie - Egipcie, dobra przejęła jego żona Agnes von Diergardt (z domu Klitzing) Po śmierci barona Agnes
adoptowała syna Girberg Rembers Kliring, (zginął w bitwie pod Kurskiem). W 1941 r. dobra przejęła notarialnie Elżbieta Brygida von Klitzing - Romberg,
zarządzane były przez Gissiberta Klitzing – Romberg (brat baronowej Agnes von Diergardt z domu Klitzing) miłośnik lokalnej historii i przyrodnik
- członek niemieckiego zjednoczenia Verein Deutsche Bauern (organizacja skupiająca Niemieckich gospodarzy o zabarwieniu faszystowskim)
do 1936 roku, DV (Deutsche Vereingung). W czasie trwania II wojny światowej w Mojej Woli mieścił się obóz dla polskich jeńców wojennych,
jednocześnie odbywały się szkolenia bojówek hitlerowskich, ogromna liczba lokalnych mieszkańców była więziona w przymusowych obozach pracy
na terenie całej obecnej Gminie Sośnie. W czasie walk o Wrocław znajdował się tu szpital dla żołnierzy radzieckich oraz obóz dla jeńców wojennych.
Po II wojnie światowej w pałacu urządzono instytucie i urzędy gminy, oraz Ośrodek Doskonalenia Robotników Leśnych.
W roku 1949 pałac przekształcono w szkołę leśną i internat dla młodzieży. Obiekt stał się własnością Lasów Państwowych,
w latach 1951-1975 znajdowało się tu Technikum Leśne, im Bolesława Bieruta, utworzono tu alpinarium i ogród botaniczny.
Od 1975 roku, Ośrodek Szkoleniowy, który istniał do czerwca 1990 roku. Obecnie jest własnością prywatną.
Drewniany pałac na podmurówce z kamienia, perła architektoniczna z XIX wieku. utrzymany w stylu szwajcarskim według ustaleń inżyniera Karłowskiego.
W 1895 i w latach 1905-1907* rozbudowany o człon południowo-zachodni, piętrowy północno-wschodni oraz wieżę. Pokryty dachem dwuspadowym
z ornamentowanymi, deskami okapowymi i szczytowymi, od strony frontowej znajdują się dwa podcienia wsparte na drewnianych słupach z zastrzałami.
Obiekt jest w całości podpiwniczony. We wnętrzu, w trzech salach, oryginalne, drewniane stropy wzmocnione belkami. W salonie zachowane malowidło ścienne
z lat powojennych przedstawiające polowanie, dawniej znajdował się tutaj wiszący, kuty świecznik w kształcie koła.
Bogato zdobiona klatka schodowa znajdująca się w wieży oraz druga, niższa, po przeciwnej stronie budynku. polichromie sufitowe w dwóch pomieszczeniach.
Baron był zapalonym myśliwym, ściany pałacowych wnętrz pokrywały liczne trofea – oprawione głowy zwierząt, wypchane ptaki.
Prawdopodobnie są w Europie tylko dwa takie pałace, których elewacja jest wyłożona korą z dębu korkowego pochodzącego z Portugalii,
(uzupełnione korą dębów rodzimych lasów).
W pobliżu pałacu stoi oficyna o wystroju podobnym do pałacowego: elewacje wyłożone są korą dębową, dachy dwuspadowe
z ornamentyką na deskach szczytowych i okapowych.
W salonie wyłania się malowidło z motywem myśliwskim. Freski datowane na wczesny socjalizm.
Na fragmentach sufitów widnieją malownicze polichromie, nawiązujące do świetności wystroju dawnych wnętrz pałacowych.
Przy pałacu stoi niewielka ,,Wędzarnia” z elewacją z kory dębowej.
Zabudowania Moja Wala otacza park krajobrazowy urządzony w stylu angielskim, na bazie drzewostanu leśnego, uformowany w połowie XIX wieku.
Drzewostan ten ma powierzchnie 11,68 ha, z siecią rowów nawadniających połączonych ze strumieniem Młyńska Woda.
Obecnie w parku można obserwować ok. 55 gatunków drzew i 20 gatunków krzewów. Najliczniej występują: świerki pospolite, lipy drobnolistne i brzozy brodawkowate.
Po za tymi gatunkami można wymienić również daglezje zielone, choiny kanadyjskie, żywotniki, cyprysiki, buki, dęby, lipy szerokolistne, świerki kłujące,
jałowce, cisy, klony, platany i wiele innych. W sąsiedztwie pałacu znajduje się małe alpinarium utworzone za czasów technikum leśnego.
Rosną tam gatunki górskie min. kosodrzewina i sosna limba. W 1989 roku, park został uznany za powierzchniowy pomnik przyrody
(w tym - z pomnikowymi drzewami - 9 dębami i 2 cisami). Do parku od strony wsi Sośnie prowadzi aleja z żywopłotami utworzonymi z grabu pospolitego.
Teren Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy w kotlinie Odolanowskiej. Jest otoczona lasem "Moja Wola".
Dawne stajnie przypałacowe – powozownia z lat 50. XIX w., po 1945 r. budynek częściowo przebudowany.
Konstrukcja murowana z rudy darniowej częściowo drewniana, elewacja budynku otynkowana częściowo obita korą dębową,
z otworami okiennymi w profilowanych, drewnianych opaskach. Zabudowanie wniesione na rzucie litery L., nie podpiwniczony, parterowy,
częściowo z mieszkalnym poddaszem, nakryty wysokim dachem dwuspadowym z okapami.
Budynek myśliwski (Gajówka Diergardtów) z 3 ćw. XIX w., później gospoda, w 1904 roku przekształcony staraniem baronowej Agnes von Diergardt na ,,Dom Starców”
pod opieką Sióstr dyakonistek. Dawne obejście przy pałacowe w latach 1901/1903 r. rozbudowano o dwa boczne skrzydła
z pokojami przecinającym korytarzem po całej długości budynku. W prawym skrzydle mieściła się mała kaplica. Obecnie budynek mieszkalny.
Konstrukcja murowana wniesiona na rzucie litery H, parterowy z mieszkalnym poddaszem i wyższymi ryzalitami bocznymi, wysokie pokrycie dachowe,
dwuspadowe z lukami na okiennice poddasza. Elewacja budynku otynkowana. Otwory okienne zamknięte płasko.
W pobliży myśliwskiej gajówki, stoi mała krypta/kaplica*, wniesiona na planie litery T, z przybudówką wejściową od Zach.
pierwotnie konstrukcja obita elewacją z kory dębowej, całość pokryta dachem dwuspadowym, krytym dachówką.
Dawny zespół budynków nadleśnictwa z prostokątnym dziedzińcem, otoczonym z trzech stron domami mieszkalnymi i budynkiem administracyjnym nadleśnictwa.
Wodospad na rzece Młyńska Woda - pozostałość po drewnianym młynie napędzanym wodą, spalonym po II Wojnie św.
Przy drodze z Mojej Woli do Szklarki Śląskiej drewniany Dom z początku XX wieku. (dawniej Dom strażników miejskich).
Neogotycki kościół w Sośniach ,,Narodzenia Najświętszej Marii Panny” powstały w 1895 roku. Dawniej był to obiekt ewangelicki, obecnie służy parafii rzymsko-katolickiej.
Ufundowany przez baronową Agnes von Diergardt. Jest to budowla pseudoromańska w stylu neogotyckim, ze strzelistą wieżą balkonami wewnętrznymi oraz organami piszczałkowymi.
Rodzinny grobowiec ostatnich właścicieli Mojej Woli, pochowany w tym miejscu jest min…
Baron Daniel Heinrich von Diergardt (ur. 30.03.1852 -18.02.1911 r.) z Dusseldorfu/Nadrenii.
Który jako zapalony myśliwy zginął w Assuanie – Egipcie podczas polowania.
Opiekę nad grobem sprawują kościół w Sośniach i Chojniku.
Baron Daniel Heinrich von Diergardt (ur. 30.03.1852 -18.02.1911 r.
Wybite pieczęcie na betonowym moście z dwóch stron, na jednej stronie - korona, inicjały A.v.D. (Agnes von Diergardt), oraz rok 1926.
Pieczęci geb. V.15.b31.7.26 i inicjały K.G. (adoptowany Syn - Girberg Rembers Kliring, zginął w bitwie pod Kurskiem w 1943 r. )*
Osada leśna ,,Hubertus” położona przy ,,Czarnej Drodze” z Mojej Woli do Szklarki Śląskiej. Drewniana gajówka Diergartów z początku XX wieku.
Konstrukcja mieszkalna; sumikowo-lątkowa / zrębowa, nakryta wysokim dachem dwuspadowym, z werandą od strony zach.
z dekoracyjno wyciętymi opaskami otworów okiennych.
Po drugiej stronie dawnej granicy dóbr Moja Wola (Diergardtów)
znajduję się gajówka Lipskich z budynkiem mieszkalno-gospodarczym wzniesionym w 1910 r.
PODANIE O ZAMKU MOJA WOLA KOŁO MIĘDZYBORZA
(…) Przy tej sposobności przypomina mi się zdarzenie zaprawdę niezwykłe w krajach pruskich. Przed dwoma laty kazał sobie książę w blisko Międzyborza,
w okolicy całkiem polskiej, zbudować zamek leśny. Kosztów nie szczędzono i wkrótce stanął zamek w całej okazałości; szło tylko o nadanie mu nazwiska.
Przedłożono księciu do wyboru długi szereg nazwisk niemieckich, francuskich, włoskich itd., polskich tylko nie było. Książę odrzucił je wszystkie,
twierdząc że wpośród polskiej ludności po polsku trzeba rzeczy nazywać. Gdy jednak w całym jego dworze nikt po polsku nie umiał,
udano się tedy po radę do p. Fiedlera, pastora ewangelickiego gminy polskiej w Międzyborzu i za jego radą dano zamkowi nazwę
,,Moja Wola” i tak się odtąd nazywał (...) ,,Czas” 1855.
Źródło:
* Stanisław Gajda - Tam Jeszcze Kęs Polactwa Robert Fidler.
* Jacek Światły - Szkic Monograficzny - Sośnie, Moja Wola.
* www.gross-wartenberg.de/wikigw/index.php/Heimatbl%C3%A4tter
* Dawny Powiat Odolanowski - Na starych pocztówkach 1887-1932.
* MAJĄTKI WIELKOPOLSKIE TOM III POWIAT OSTROWSKI Stanisław Małyszko.
* www.sosnie.pl
* www.barycz.pl
* www.mojawola.za.pl
* www.galeriawielkopolska.info
itd…
Wspaniały blog, doskonałe zdjęcia, udostępniam dalej bo pamięć o Mojej Woli nie może zaginąć. Boleję nad stanem tego obiektu, ale niestety nie potrafię i nie mogę pomóc w przywróceniu go do dawnej świetności. Były Mojowolczyk - Marek Prażuch
OdpowiedzUsuń